Wat is autotransplantatie?
Video: Wat is autotransplantatie?
Bij autotransplantatie worden ontbrekende tanden of kiezen vervangen door andere eigen tanden of kiezen. Dat kan bijvoorbeeld door ontbrekende tanden die in het zicht staan te vervangen door tanden of kiezen op een minder opvallende plaats, of die een minder belangrijke functie hebben. Vaak wordt hiervoor een kleine kies gebruikt. Maar de uiteindelijke beslissing hierover is altijd afhankelijk van de vorm, de plek en de functie.
De tand of de kies wordt er inclusief de wortel heel voorzichtig uit gehaald en naar zijn nieuwe plek getransplanteerd. Daarna wordt de getransplanteerde tand of kies bijgewerkt naar de goede vorm voor die plek. Dat gebeurt meestal door het opbouwen van de tandvorm met witte vulling.
Alternatieven voor autotransplantatie zijn: implantaten, een brug of een prothese.
Voordelen
Bij autotransplantatie gaat het om je eigen tanden of kiezen. Daardoor heb je een natuurlijke oplossing voor een missende tand of kies. De wortel groeit weer vast in je kaak. De tand of kies groeit daarna gewoon mee met de rest van je tanden en kiezen. Er blijft bij autotransplantatie ook steeds een levende en flexibele verbinding tussen je tand of je kies en het kaakbot. Hierdoor kan de tand of kies na autotransplantatie met een beugel worden verschoven. Dat is niet mogelijk met een implantaat. De tand/kies kan al worden getransplanteerd als de wortel bijna is volgroeid. Een implantaat kan pas worden geplaatst vanaf 21 jaar, liefst nog later. Het heeft dus veel voordelen.
In welke gevallen kan autotransplantatie nodig zijn?
Video: Persoonlijke ervaringen
Er zijn verschillende redenen om autotransplantatie te overwegen. Vaak gaat het om tanden die na een ongeluk verdwenen of beschadigd zijn. Maar bij sommige mensen ontbreken vanaf de geboorte tanden of kiezen (agenesie). Ook bij een aangeboren afwijking, zoals schisis kan het zijn dat tanden ontbreken of verloren zijn gegaan.
Nadelen
Autotransplantatie vraagt om een langdurige behandeling, waarbij ook een beugel nodig is. Je hebt dus doorzettingsvermogen nodig. Een ander nadeel kan zijn dat de behandeling niet altijd door de verzekering vergoed wordt. Omdat de behandeling lang duurt worden de kosten wel over een langere tijd verspreid.
Het hele behandeltraject van begin tot eind
Video: Van begin tot eind. Het hele behandeltraject.
In Scandinavische landen wordt autotransplantatie al meer dan 40 jaar toegepast. In Nederland is autotransplantatie inmiddels ook een normale procedure geworden. Er zijn veel positieve ervaringen bekend over de resultaten op lange termijn. Wel is het heel belangrijk om een gespecialiseerde behandelaar te vinden met voldoende ervaring.
Een autotransplantatie moet goed worden voorbereid. Kleine kiezen kunnen het beste worden getransplanteerd net voordat de tandwortel is volgroeid. De uitgang van de zenuw is dan nog breed. Zo kunnen de bloedvaten aan de binnenkant van de tand/kies zich nog goed opnieuw aansluiten aan de bloedvaten van de kaak. Dit kan vaak bij kinderen rond hun 12e jaar. De zenuw zal zich jammer genoeg niet meer opnieuw verbinden.
Het verplaatsen van verstandskiezen gebeurt meestal veel later, tussen 16 en 18 jaar. Als de wortelontwikkeling al klaar is wordt in de meeste gevallen vooraf een wortelkanaalbehandeling gedaan om te voorkomen dat er een wortelpuntontsteking ontstaat na de transplantatie.
Tijdens het wachten op de transplantatie wordt als voorbereiding een beugel geplaatst. Die beugel maakt o.a. ruimte voor de transplantatie.
Ook na de transplantatie is nog een beugelbehandeling nodig. De tanden in de tandboog moeten mooi aansluiten op de getransplanteerde tand of kies. Het gat dat is ontstaan op de plek waar de tand of kies verwijderd is wordt gesloten met behulp van een beugel en soms elastiekjes en hulpschroefjes in de kaak.
Samenwerking
Tijdens de lange behandeling heb je verschillende behandelaars die allemaal een stukje van het werk doen: de tandarts, orthodontist, parodontoloog/kaakchirurg, en restauratief tandarts.
Van tevoren wordt een behandelplan gemaakt, dat wordt bijgestuurd als dat nodig is. Het is dus heel belangrijk dat alle behandelaars voortdurend op de hoogte zijn van alles wat er gebeurt. Er worden ook door alle behandelaars veel foto’s en röntgenfoto’s uitgewisseld.
Hoe gebeurt de eigenlijke transplantatie?
Als alles goed voorbereid is kan de autotransplantatie beginnen. Dat gebeurt onder plaatselijke verdoving en het duurt ongeveer twee uur. In die tijd wordt er ruimte gemaakt in het kaakbot. De ruimte waarheen de tand of kies getransplanteerd zal worden is vaak niet groot genoeg of heeft de verkeerde vorm. Het kaakbot wordt dus uitgeboord tot een ruimte ontstaat waar de tand of kies precies in past.
Dan wordt de te verplaatsen tand of kies heel voorzichtig getrokken. Zo beschadigt het weefsel niet. Dan wordt hij verplaatst naar het op maat gemaakte gat. Als hij eenmaal op zijn plek zit wordt de wond gehecht.
De hele behandeling wordt in een 3D-computermodel voorbereid. Zodat ook de hoek waaronder de kies zal worden geplaatst precies duidelijk is.
Video: Autotransplantatie, wat gebeurt er tijdens de transplantatie?
Eten en drinken na de transplantatie
Omdat de verplaatste tand of kies nog niet voldoende is vastgegroeid moet je de eerste weken vloeibaar eten. Later kan overgestapt worden naar zacht eten. De behandelaars geven aan wanneer dat kan. Het Radboud MC heeft een boekje gemaakt met lekkere recepten voor vloeibaar eten. Dat kan je hier downloaden.
Opbouwen
Als de wortel voldoende is vastgegroeid kan de verplaatste tand of kies in de goede vorm worden gemaakt. De tand of kies heeft op zijn nieuwe plek een andere functie gekregen en de vorm wordt daaraan aangepast. Dat doet de restauratief tandarts door opbouwen met witte vulling. Soms is het daarbij mogelijk om een van tevoren gemaakte mal te gebruiken.
Na afloop
Na de transplantatie volgen een aantal controles om er zeker van te zijn dat alles goed gaat. Bijna altijd is nog een tijdje een beugelbehandeling nodig om alle tanden en kiezen op de goede plek te krijgen. Die beugelbehandeling is ook nodig om de ruimte waar de getransplanteerde tand of kies stond te sluiten.